Η φιλοσοφία του τμήματος scouting του Παναθηναϊκού

To Ηοοpfellas φιλοξενεί τον Head Scout του Παναθηναϊκού Νίκο Παππά, ο οποίος αναλύει τη δομή, τη φιλοσοφία και τη λειτουργία του τμήματος scouting των πρασίνων λίγο πριν την καινούργια ημέρα που ξημερώνει για το άθλημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Πασκουάλ, ο Πιτίνο και τα κρυμμένα οφέλη πίσω από την νέα κατάσταση που φαίνεται να διαμορφώνεται στον χάρτη…

Φτάσαμε λοιπόν σε μια εποχή για την οποία όλοι μας σε αυτήν εδώ τη σελίδα μιλούσαμε χρόνια τώρα. Ο “καινούργιος θαυμαστός (;) κόσμος” του αθλήματος αφήνει πίσω τα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας σχεδόν για όλους, αναγκάζοντας τις ομάδες να στραφούν αλλού ώστε να παραμείνουν ζωντανές και ανταγωνιστικές. Αλήθεια, πόσες φορές στο παρελθόν αφιερώσαμε τόνους διαδικτυακού μελανιού για την πολυεπίπεδη σημασία του λεπτομερειακού scouting, της γνώσης του να αγοράζεις με σωστά κριτήρια και κυρίως του να βελτιώνεις αθλητές σε ατομικό επίπεδο εντός του δικού σου αγωνιστικού περιβάλλοντος…

Στην εποχή όπου το βαρύ σου χαρτονόμισμα, βγαίνοντας στην αγορά, δεν βρίσκεται απαραίτητα στο «πορτοφόλι» ή σε κάποιο τραπεζικό λογαριασμό αλλά στην ικανότητα του οργανισμού  να βελτιώνει  νέους παίχτες μέσα στο σύστημα του. Να επιλέγει χαρακτηριστικά και χαρακτήρα που αποτελούν fits στο περιβάλλον του (αγωνιστικά και μη) και όχι σπουδαίους individuals για τους οποίους θα χρειαστεί να διαλύσει και να επανακατασκευάσει δεσμούς στο αγωνιστικό του πλάνο. Μια “χαμένη” τέχνη της οποίας η αναβίωση υπήρξε ένας από τους βασικούς λόγους δημιουργίας αυτής εδώ της σελίδας.

Σήμερα έχουμε τη τιμή να φιλοξενούμε στο Hoopfellas τον Head Scout του Παναθηναϊκού, Νίκο Παππά. Έναν προπονητή που εκτιμώ ιδιαίτερα καθώς εκτός των άλλων έχουμε κοινή οπτική για το άθλημα και ο οποίος θα μας αναλύσει τη δομή, τη φιλοσοφία και τη λειτουργία του καινούργιου τμήματος των πρασίνων.

Χωρίς άλλους προλόγους λοιπόν, πάμε στον κόουτς ο οποίος έχει πολλά ενδιαφέρονται πράγματα να βάλει στο παρκέ της σελίδας μας…

“Χαιρετώ την κοινότητα του Hoopfellas. Με τη σειρά μου θα ήθελα να εκφράσω τη χαρά μου για το γεγονός ότι έχω την ευκαιρία να μιλήσω και να παραθέσω τις ιδέες μας  σε μια πραγματικά εξειδικευμένη σελίδα στο χώρο. Ευχαριστώ τον Δημήτρη για την πρόσκληση.

Το τμήμα scouting ήταν μια ιδέα που γεννήθηκε πριν πέντε χρόνια και ουσιαστικά άρχισε να μπαίνει σε ένα πρόγραμμα πριν τρία χρόνια, επί Τσάβι Πασκουάλ. Η ανάγκη αυτή προήλθε από το γεγονός ότι κάθε καλοκαίρι αλλά και σε κάθε μέση της σεζόν έπρεπε να τρέξουμε διαφορετικά πράγματα τα οποία ήταν δύσκολο να συνδυαστούν. Προσωπικά πιστεύω πολύ στην εξειδίκευση. Είναι λογικό να μη μπορούν όλοι μπορούν όλοι οι προπονητές να κάνουν scouting ή individual workouts όταν ο χρόνος, ειδικά όταν τρέχει η σεζόν, είναι συγκεκριμένος. Η ουσία δεν είναι απλά να κάνεις κάτι αλλά και να είσαι πραγματικά καλός σε αυτό. Η ανάγκη λοιπόν για τη δημιουργία ενός τέτοιου τμήματος ήταν ζωτικής σημασίας και δη σε μια εποχή όπου τα δεδομένα στην αγορά είναι συγκεκριμένα και η κάθε σου επιλογή πρέπει να φιλτράρεται στο έπακρο.

Καταλήγουμε λοιπόν ότι σε μια ιδεατή κατάσταση, η εξειδίκευση είναι προαπαιτούμενο. Χρειάζεσαι για παράδειγμα προπονητές που να μπορούν να απασχολούνται στο κομμάτι της ατομικής βελτίωσης γιατί δεν έχει σημασία μόνο να βρεις ένα διαμάντι αλλά να ξέρει και να το δουλέψεις. Πρωτίστως, θέλαμε να δημιουργήσουμε κάτι που θα μείνει και θα φέρει πράγματα στον οργανισμό. Φυσικά, δεν ανακαλύψαμε τον τροχό. Σαφώς και η κατεύθυνση μας στην προσπάθεια αυτή είναι να λειτουργήσουμε στα πρότυπα των ομάδων του ΝΒΑ ή του κολεγιακού πρωταθλήματος. Να σημειώσουμε εδώ ότι για να μπορεί να παραχθεί καλό αποτέλεσμα σε ένα τέτοιο εγχείρημα, είναι σωστό να υπάρχει για καιρό ένα κορμός προπονητών που θα δουλεύουν στο συγκεκριμένο κομμάτι (ώστε η πιθανή αλλαγή σε επίπεδο τεχνικής ηγεσίας να μην σε πηγαίνει πίσω) ή ένας GM που θα έχει τη τεχνογνωσία για να το στήσει. Η συνεχής μετακίνηση ατόμων δεν επιτρέπει τη σωστή λειτουργία ενός τέτοιου τμήματος. Δεν υπάρχει π.χ περίπτωση ένας assistant coach που θα έχει συμβόλαιο με την ομάδα για 1 ή 1,5 σεζόν να αφιερώσει χρόνο για να στήσει κάτι τέτοιο. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε εμείς τώρα με όραμα τη λειτουργία στα πρότυπα του “προγράμματος” όπως αυτό ορίζεται στον αμερικανικό (σχολικό κυρίως) αθλητισμό.

Η πρώτη ύλη ήταν οι προπονητές που ήδη υπήρχαν στην ακαδημία. 25 άτομα. Ο στόχος ήταν να τους εκπαιδεύσουμε για να αποτελέσουν μέρος της προσπάθειας και για αυτό κάναμε στον καιρό του κόουτς Πιτίνο (και στις δύο του παρουσίες στην ομάδα) πολλά meatings για να δημιουργήσουμε μια κοινή φιλοσοφία και κοινούς δεσμούς επικοινωνίας. Για παράδειγμα, αξιολόγηση της συμπεριφοράς ενός γκαρντ στο PnR. Τι σημαίνει για εσένα “3”, τι “4”, τι “5”. Θέλαμε να δημιουργήσουμε λοιπόν μια κοινή φιλοσοφία χωρίς όμως να αποκλείσουμε την προσωπικότητα και την ατομική έμπνευση του συνεργάτη. Απλά η ιδέα πρέπει να αποδεικνύεται στο χαρτί.

Δεν υπάρχουν word, excel ή gmail πλέον. Είναι πολύ σημαντικό κομμάτι ο τρόπος επικοινωνίας. Για αυτό φτιάξαμε μια πλατφόρμα, ένα application συμβατό στις ανάγκες μας. Το δουλεύαμε επί  ένα χρόνο αλλάζοντας αρκετές φορές τη δομή του. Φτάσαμε σήμερα να επιλέξουμε 12 προπονητές από την ακαδημία (κάποιοι εκ των οποίων είναι πρώην αθλητές όπως ο Καλαϊτζής ή ο Σιούτης, μας αρέσει να έχουμε και την οπτική ενός παίχτη), βελτιώνοντας συνεχώς αυτό το application το οποίο προσαρμόσαμε στις ανάγκες ώστε να μπορούν όλοι να γνωρίζουν τον τρόπο που κινούμαστε σε επίπεδο αξιολόγησης των αθλητών. Υπάρχει συγκεκριμένη κλίμακα βαθμολόγησης. Οι προπονητές επίσης έπρεπε να εκπαιδευτούν επάνω σε συγκεκριμένες στατιστικές πλατφόρμες τις οποίες (λόγω κόστους) δεν μπορείς να βρεις εύκολα εκτός των κύκλων μιας επαγγελματικής ομάδας. Έπρεπε (οι προπονητές μας) να μάθουν την αγορά, τι να βλέπουν, τους ατζέντηδες, να μιλήσουν με ξένους scouters, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Φέτος το καλοκαίρι, ευελπιστώ ότι θα έχουμε ένα πρώτο δείγμα γραφής.

Οι πυλώνες της αξιολόγησης

Το κομμάτι της αξιολόγησης γίνεται επάνω σε τέσσερις πυλώνες.

–Τα χαρακτηριστικά στην άμυνα. Έχουμε περίπου 20 φίλτρα για το evaluation σε αυτό το κομμάτι.

-Τα επιθετικά χαρακτηριστικά.

–Η αθλητικότητα. Το physicality. Ταχύτητα, Lateral mobility, Strength, κοντρόλ με τη μπάλα και στοιχεία που έχουν να κάνουν με το φυσικό/αθλητικό κομμάτι. Aυτό γίνεται μέσα από βίντεο αλλά και συνεντεύξεις, επαφή με συμπαίχτες-προπονητές από τους οποίους μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες.

–Το Mental Toughness. Είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι στην αξιολόγηση μας. Τουλάχιστον εφάμιλλο με τα παραπάνω στοιχεία. Κατά τη γνώμη μου, ταλέντο 45%-πνευματική συνοχή 55% σε επίπεδο ιεράρχησης των στοιχείων που μας οδηγούν στην αξιολόγηση. Αυτός ο τομέας γράφει στο παιχνίδι του αθλητή. Deflections, contested shots, συμπεριφορά στη crunch time, βαθμός συναισθηματικότητας, leadership. Το βίντεο σε βοηθάει αλλά το κλειδί της αποκωδικοποίησης εδώ αφορά την έρευνα και τον τρόπο που επιλέγεις για να φτάσεις στη σωστή πληροφορία. Είναι μια διαφορετική ατζέντα.

Μετά τη βαθμολόγηση λοιπόν των χαρακτηριστικών, ο εκάστοτε συνεργάτης μπαίνει στη διαδικασία του positioning. Που τοποθετείται ο αθλητής με βάση τα χαρακτηριστικά του. Είναι floor general, pass first-pg, scoring guard, shooting wing, all around κτλ. Αφού λοιπόν ο scout τον τοποθετήσει ως θέση, γράφει ένα κείμενο για αυτόν (δυνατά σημεία, αδυναμίες), κάνει μια συνολική αξιολόγηση (overall evaluation) και μας λέει κυρίως τι ρόλο μπορεί να έχει αυτός στην ομάδα μας. Γιατί είναι ένα κομμάτι το να τον αξιολογήσεις και άλλο να τον εντάξεις στο περιβάλλον σου.

Όλη αυτή η δουλειά, δεδομένου του ότι έχεις ένα γκρουπ που δουλεύει σε αυτό τον τομέα όλο το χρόνο, σε βοηθάει πολύ σε περιπτώσεις που θα χρειαστεί να ψάξεις έναν παίχτη μέσα στη σεζόν έχοντας συγκεκριμένο χρόνο στη διάθεση σου. Το ρίσκο πάντα υπάρχει. Απλά προσπαθούμε να το μειώσουμε με τη δουλειά μας. Δεν θα σας πω ότι είμαστε 100% έτοιμοι ακόμα στην πρώτη σεζόν όμως είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Υπάρχουν παιδιά που τρέχουν όλη  μέρα για αυτό. Σήμερα υπάρχουν επιλογές για κάθε πιθανό διαθέσιμο μπάτζετ ή προπονητική φιλοσοφία.

Η αποκωδικοποίηση της επιτυχίας

Στη δουλειά αυτή είναι σημαντικό να εστιάσουμε στην αποκωδικοποίηση της επιτυχίας του κάθε αθλητή. Αναφέρουμε στους λόγους που τον βοήθησαν να είναι καλός στο περιβάλλον που αγωνίστηκε. Γιατί σούταρε καλά, ποιες ήταν οι καταστάσεις που έδωσαν ώθηση στο παιχνίδι του, ποια ήταν η φιλοσοφία της ομάδας και πως την εξέφραζε στο παρκέ σε συνάρτηση πάντα με τη δική του συμπεριφορά. Ποιοι ήταν οι συμπαίχτες του; Είχε δίπλα του για παράδειγμα έναν γκαρντ τύπου Λάρκιν ή έναν floor general όπως ο Καλάθης; Πως διοχετεύεται η πίεση στις εκτελέσεις του;

Oφείλεις επίσης να δεις τη συμπεριφορά του στη crunch time. Ποια είναι η συμμετοχή του; Οι αντιδράσεις του στα τελευταία πέντε λεπτά. Και σίγουρα πρέπει να βρεις τα σωστά παιχνίδια για να τον αξιολογήσεις, είναι σημαντικό ώστε να βγάλεις συμπεράσματα για τα πνευματικά του χαρακτηριστικά. Έχει επίσης πολύ μεγάλη σημασία να πας να δεις τον παίχτη από κοντά. Το πρώτο στάδιο λοιπόν αφορά το καλοκαίρι που χτίζεις την ομάδα σου. Το δεύτερο, μέσα στη σεζόν, εντοπίζεται τον χειμώνα όπου οφείλεις να πας να δεις από κοντά αυτούς που έχεις ξεχωρίσει ως στόχους για το επόμενο καλοκαίρι. Και φυσικά, πρέπει να αγοράζεις πάντα στη σωστή τιμή ώστε να υπάρχει νόημα. Οι συνεντεύξεις με τους αθλητές επίσης παίζουν μεγάλο ρόλο. Όταν επενδύεις σε κάποιον πρέπει να τον δεις πρωτίστως πρόσωπο με πρόσωπο. Να δεις τη γλώσσα του σώματος όταν μιλάτε, τη συμπεριφορά του, κάθε πιθανή λεπτομέρεια.

Το work ethic είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στην αναζήτηση μας για κάθε αθλητή. Ψάχνουμε παιδιά που είναι φιλόδοξα, έχουν πείνα για διάκριση. Πρέπει να γνωρίζεις πόσο δουλεύει ο παίχτης μόνος, πόση διάθεση έχει μετά να κάτσει να δει βίντεο. Πλέον τέτοια παιδιά είναι αναγκαία για την ομάδα μας. Όλα τα άλλα μπορούμε να τα φτιάξουμε με την προπόνηση.

Οι στόχοι του τμήματος μας λοιπόν είναι να μειώσουμε το ποσοστό ρίσκο σε κάθε πιθανή επιλογή, να κρατήσουμε την πληροφορία στο σύλλογο (υπάρχει συγκεκριμένη αίθουσα που μπορούν οι προπονητές να ανταλλάσσουν απόψεις και να τοποθετούν τις πληροφορίες στο σύστημα) και σταδιακά να αρχίσουμε να βλέπουμε αποτελέσματα. Παράλληλα, χωρίς μεγάλο κόστος, εκπαιδεύουμε προπονητές που ήδη υπάρχουν στο δυναμικό μας δίνοντας τους την ευκαιρία της επαφής με την πρώτη ομάδα. Θα ήθελα να δω και άλλες ομάδες να το κάνουν αυτό. Θα βοηθήσει πολύ αρκετούς προπονητές  να αποδώσουν καλύτερα. Η ανάγκη της εξέλιξης μας οδηγεί εκεί.

Για τη θητεία του δίπλα σε προπονητές όπως ο Τσάβι Πασκουάλ και ο Ρικ Πιτίνο

Πρόκειται αναμφίβολα για δύο σπουδαίους προπονητές. Τα περισσότερα σίγουρα έχουν ειπωθεί. Ο Τσάβι Πασκουάλ είναι πραγματικά εκπληκτικός στο κομμάτι της προετοιμασίας ενός παιχνιδιού. Στον τρόπο που φτιάχνει το ματς που έρχεται στο μυαλό του. Τοπ. Ο τρόπος που το προετοιμάζει και στη συνέχεια το περνάει μετά στην προπόνηση είναι εντυπωσιακός. Mastermind… Δεν ήμουν στην ομάδα στα χρόνια του κόουτς Ομπράντοβιτς αλλά φαντάζομαι ότι σε αυτό το κομμάτι, ο κόουτς Πασκουάλ είναι κάπου εκεί, σε αυτό το επίπεδο. Επίσης είναι ικανός στη διαχείριση κρίσεων. Ήπιος χαρακτήρας, σπουδαίος άνθρωπος με ποιότητα.

Εάν με ρωτούσες τι άλλο (εκτός της δεδομένης αξίας του) μεγάλο -ως αρετή- έχει ο κόουτς Πιτίνο, θα σου έλεγα για τον τρόπο με τον οποίον μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους. Στην ουσία ο άνθρωπος είναι motivator. Ίσως αυτός είναι ένας λόγος που η δεύτερη θητεία του δεν είχε την ίδια επιτυχία με την πρώτη, δηλαδή δεν κατάφερε να εμπνεύσει το ίδιο κάποιους παίχτες. Μπορεί να σου κάνει μια ομιλία η οποία δεν έχει κάτι μπασκετικό (τακτικά ή κάτι τέτοιο) πριν από ένα παιχνίδι και να σου δώσει απίστευτο κίνητρο από το πουθενά. Αυτό ήταν κάτι τρομερό, ομολογώ δεν το είχα ξαναδεί.

Οι “προσαρμογές” του Πιτίνο

Μας σύστησε  ένα εντελώς νέο πλαίσιο φιλοσοφίας σε τακτικό επίπεδο, απόρροια των καταβολών του. Για παράδειγμα όταν είχε πρωτοέρθει στην Ευρώπη, δεν ήθελε να χτυπάμε τα mismatches όπως κάνουν όλες οι ομάδες εδώ. Ο κόουτς Πιτίνο ήθελε κίνηση, γύρισμα της μπάλας και στόχευση του mismatch σε 3ο ή 4ο χρόνο (τελευταία 7-8 δεύτερα και εάν υπάρχει πλεονέκτημα). Στο κολεγιακό μπάσκετ δεν χρησιμοποιούν το σύστημα ως άξονα για να χτυπήσουν επάνω σε μια αδυναμία του αντιπάλου. Στην Ευρώπη είναι διαφορετικά τα πράγματα. Εάν π.χ ο Βουγιούκας έχει πλεονέκτημα απέναντι σε έναν κοντύτερο αντίπαλο παίζουμε 5-down και βάζουμε τη μπάλα εκεί για 2 ή 3 κατοχές. Αυτό δεν ήταν στη φιλοσοφία του κόουτς ο οποίος πίστευε στο “εκπαιδεύουμε τους παίχτες να παίξουν ολοκληρωτικό μπάσκετ”.

Παρ’όλα αυτά, την πρώτη σεζόν το άλλαξε αυτό βλέποντας ότι εάν δεν προσαρμοστεί δύσκολα θα δει αποτέλεσμα, παίζοντας στοχευμένα plays. Το ενεργειακό κομμάτι είναι το πιο σημαντικό για αυτόν. Χωρίς αθλητές δύσκολα μπορεί να αποδώσει η φιλοσοφία του. Προς τιμήν του προσαρμόστηκε, δεν είναι καθόλου εύκολο. Η σημαντικότερη παρακαταθήκη του ήταν ότι μας υπογράμμισε τη σημασία των fundamentals. Ξένισε όταν ήρθε και έκανε 45λεπτες ατομικές πριν την κανονική προπόνηση αλλάζοντας τη ρουτίνα της ομάδας αλλά όταν κάποια παιδιά είδαν τη βελτίωση μετά από κάποια διάστημα κατάλαβαν.

Για το ότι ο Παναθηναϊκός φέτος οικοδόμησε μια efficient επίθεση αλλάζοντας το pace αλλά δεν κατάφερε να βρει το παιχνίδι της ισορροπίας με ανάλογο performance στα μετόπισθεν:

Νομίζω ότι σε συνάρτηση με τη φιλοσοφία του κόουτς, έλειψαν σε κάποιο βαθμό δύο στοιχεία. Η αθλητικότητα και η σκληράδα. Το δεύτερο μας έλειψε πολύ γιατί δεν προπονείται, δεν μπορείς να το εφεύρεις. Όταν το χρειαστήκαμε δεν ήταν εκεί. Ο κόουτς δεν ενεργοποιεί τόσες προσαρμογές όσες οι Ευρωπαίοι προπονητές στα μετόπισθεν. Για αυτό και χρειάζεται το 100% από κάθε παίχτη στα δύο κομμάτια που αναφέραμε παραπάνω. Οι ομάδες του παραδοσιακά βασίζονταν εκεί. Κατά την άποψη μου η αδυναμία μας δεν έχει να κάνει τόσο με το τακτικό κομμάτι αλλά με αυτά τα στοιχεία.

Για το μέλλον του αθλήματος στην Ευρώπη με την καινούργια ημέρα που πλέον φαίνεται να ξημερώνει:

Θα είναι δύσκολα. Ειδικά εάν γίνει πραγματικότητα όλη αυτή η φημολογία για παιχνίδια χωρίς κόσμο (για μισή ή ολόκληρη σεζόν) θα δημιουργηθεί ένα πολύ ιδιαίτερο πλαίσιο. Ο αθλητής μπορεί να πληρώνεται καλά αλλά όταν μπαίνει στο παρκέ δεν το σκέφτεται αυτό, ψάχνει το χειροκρότημα, την επαφή με το κοινό. Για αυτό παίζει. Οι οικονομικές ζημιές είναι δεδομένες. Ίσως υπάρξουν ομάδες σε καλά πρωταθλήματα οι οποίες δεν κατέβουν καθόλου. Από την άλλη πλευρά όμως είναι μια καλή ευκαιρία να αλλάξουμε λίγο οπτική, στρεφόμενοι σε διαφορετικά πράγματα. Το scouting, το καλό recruiting, η ανάπτυξη νέων παιχτών, η οργάνωση ενός οργανισμού. Είναι στοιχεία πολύ ζωτικά (πολύ περισσότερο από το γεμάτο πορτοφόλι) και η στροφή σε αυτά μπορεί να μας κάνει στην πραγματικότητα καλύτερους σε αυτή τη δύσκολη εποχή”.

Ευχαριστούμε πολύ τον κόουτς Νίκο Παππά…

Υ.Γ: Drazen-George Karl, 1989.

Όταν λες “χάρηκα” αλλά έχεις δεύτερες σκέψεις για τον απέναντι…

Υ.Γ1: Το ενδιαφέρον από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για τον Vasilije Micic είναι σημαντικό. Ακόμα έχουμε δρόμο μπροστά μας λόγω της ιδιαιτερότητας της κατάστασης που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο όμως η πιθανότητα μετακίνησης του στο ΝΒΑ είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτή. Το αξίζει.

Υ.Γ2: Σε 100 χρόνια από τώρα, σε κάποια από τις εκκλησίες της εποχής.